ویروس های کامپیوتری برنامه هایی هستند که مشابه ویروس های بیولوژیک گسترش یافته و پس از وارد شدن به کامپیوتر اقدامات غیرمنتظره ای را انجام می دهند. با وجودی که همه ویروس ها خطرناک نیستند، ولی بسیاری از آنها با هدف تخریب انواع مشخصی از فایل ها، برنامه های کاربردی و یا سیستم های عامل نوشته شده اند.

.ویروس ها هم مشابه همه برنامه های دیگر از منابع سیستم مانند حافظه و فضای دیسک سخت، توان پردازنده مرکزی و سایر منابع بهره می گیرند و می توانند اعمال خطرناکی را انجام دهند به عنوان مثال فایل های روی دیسک را پاک کرده و یا کل دیسک سخت را فرمت کنند. همچنین یک ویروس می تواند مجوز دسترسی به دستگاه را از طریق شبکه و بدون احراز هویت فراهم آورد.

آنتی ویروس چیست ؟
آنتی‌ویروس به نرم‌افزاری گفته می‌شود که وظیفه پاکسازی و جلوگیری از ورود ویروس و عوامل مخرب به کامپیوتر را بر عهده دارد. هسته مرکزی یک آنتی‌ویروس، موتور جستجوی آن است. این موتور از الگوریتم‌های جستجو برای بررسی لایه‌های مختلف فایل‌ها استفاده می‌کند. یکی از رقابت‌های تولید کنندگان آنتی ویروس، ساخت موتورهای پرسرعت و در عین حال دقیق است.

سوخت و نیروی محرکه موتور جستجوی آنتی‌ویروس، شناسه ویروس است. شناسه بخشی از رشته لایه‌های مختلف فایل‌ها را در بر دارد و مانند اثر انگشت برای هر ویروس یکتا است.
موتور جستجو با الگوریتم مخصوص خود میلیون‌ها فایل را در مدت زمان کوتاهی بررسی می‌کند و از شناسه‌ها برای ردیابی فایل‌های آلوده و مخرب استفاده می‌کند.
رفتار آنتی‌ویروس با ویروس معمولاً توسط کاربر تعیین می‌شود. پیش فرض بیشتر آنتی‌ویروس‌ها خنثی‌سازی فایل آلوده با از بین بردن کد مخرب است.
در حالتی که کد، قابل جداسازی نباشد آنتی‌ویروس آن را پاک و یا قرنطینه می‌کند. فایل‌هایی که در قرنطینه نگهداری می‌شوند از طریق هیچ برنامه‌ای قابل دسترسی نیستند.
یکی از مزیت‌های استفاده از آنتی‌ویروس‌های اصل و خرید قانونی آن‌ها این است که شرکت سازنده خود را موظف می‌داند تا از طریق به روزرسانی بانک شناسه‌ها، شما را در مقابل جدیدترین ویروس‌ها ایمن کند.
قابلیتی که بیشتر برنامه‌های آنتی ویروس در موتور جستجوی خود ایجاد می‌کنند، توانایی شناسایی رفتارهای مشکوک فایل‌ها و ایجاد سطوح دسترسی برای برنامه‌های مختلف است.
به این ترتیب اگر شناسه ویروسی در بانک آنتی ویروس موجود نبود، موتور جستجو به طور خودکار رفتار فایل‌ها را زیر نظر می‌گیرد و اگر رفتار مشکوکی مشاهده کند به کاربر اخطار می‌دهد.

لزوم استفاده از آنتي ويروس
این روز‌ها تقریبا ‌هر هفته، اخباری پیرامون هک شدن سیستم‌های رایانه‌ای و وب‌سایت‌های گوناگون در فضای مجازی و انواع و اقسام باج افزار ها منتشر می‌شود. این امر نشان از آن دارد که همزمان با اوج‌گیری روز‌افزون فناوری در پرواز خود به سمت موضوعات جدید و بیرون از تخیل، تهدیدات در فضای سایبر نیز به همین میزان افزایش یافته و خطر‌‌آفرین هستند.
به همین دلیل، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های امروز‌ کاربران رایانه‌ها به ویژه با گسترش استفاده از اینترنت و افزایش ضریب نفوذ آن، حفظ امنیت سیستم‌های رایانه‌ای و صیانت از سرقت اطلاعات از سوی هکر‌ها و همچنین ویروس‌های رایانه‌ای است.
در این باره باید گفت که این کار منجر به آن شده‌ که این روزها بازار آنتی‌ویروس‌ها، بیش از همیشه داغ و رقابت در این بازار به شدت تنگاتنگ باشد.
در آخرین آزمونی که سال 2017 در این زمینه در آزمایشگاه AV-Comparative یکی از شناخته شده‌ترین آزمایشگاه‌ها در این رابطه انجام گرفته، قدرت شناسایی مهم‌ترین برندهای موجود در بازار با یکدیگر در معرض مقایسه گذاشته شده است. (تست آنتی‌ویروس‌ها‌‌ شامل شناسایی حین دسترسی، شناسایی از روی عملکرد، آزمون پاکسازی سیستم، آزمون شناسایی بی‌مورد یا False Alarm و همچنین آزمون کارکرد آنتی ویروس در استفاده از منابع سیستم است).


آنچه ‌ذکر آن لازم است این که در آزمایشگاه‌ها‌ برای تست آنتی ویروس‌ها، روش‌ها و الگوریتم‌های متفاوتی برای انجام آزمون‌ استفاده می‌شود و بنا بر‌ همین روش‌ها، شاید نتایج متفاوتی از آزمون‌ها به دست ‌آید؛ برای نمونه، لابراتوار AV-Test با‌‌ یک روش متفاوت، اقدام به انجام آزمون آنتی ویروس‌ها می‌کند که در این آزمون‌ها، آنتی ویروس با حتی یک شناسایی بی‌مورد، قادر به دریافت گواهی تأیید نیست.
اما تقریبا می‌توان گفت که برخی برندهای معروف در بازار امنیت اطلاعات سایبری، تقریبا در همه آزمون‌ها نتایج مشابه و یکسانی را نشان داده‌اند، در حالی که برخی دیگر از این برند‌ها با توجه به نوع آزمون و سیستم عامل تحت آزمون نتایج بعضا متفاوتی را به نمایش گذاشته‌اند.
نکته اساسی درباره آنتی‌ویروس‌ها این است که هیچ کدام از آن‌ها قابلیت شناسایی ۱۰۰ درصد خطرات و تهدیدات پیرامون را ندارند. به همین علت، شرکت‌های امنیتی به فکر ایجاد راهکارهای جامعی همچون Internet Securityها و جامع‌تر از آن راهکار‌های امنیتی Endpoint افتاده‌اند؛ اما در پایان آنچه کاربر را مجاب به استفاده از یک برند خاص می‌کند، قدرت این برند و هزینه آن است.